فعالیت های هوازی و بی هوازی و شاخص های منتخب استرس اکسایشی: مرور سیستماتیک مطالعات انسانی و حیوانی داخل کشور

Transcript

1 مقاله مروری فعالیت های هوازی و بی هوازی و شاخص های منتخب استرس اکسایشی: مرور سیستماتیک مطالعات انسانی و حیوانی داخل کشور 2* 1 ولی الله دبیدی روشن محمدرضا ییلاقی اشرفی 1 دانشجوی کارشناسی ارشد گروه فيزيولوژی ورزشی واحد ساری دانشگاه آزاد اسلامی ساری ايران استاد فيزيولوژی ورزشی دانشکده تربيت بدنی و علوم ورزشی دانشگاه مازندران بابلسر ايران 2 * نشانی نویسنده مسئول: مازندران بابلسر پرديس دانشگاه دانشکده تربيت بدنی و علوم ورزشی ولی الله دبيدی روشن vdabidiroshan@yahoo.com چکیده هدف: وصول: 49/5/81 اصلاح: 49/7/22 پذیرش: 49/4/87 هدف مطالعه حاضر مرور سیستماتیک تاثیر فعالیت های هوازی و بی هوازی حاد و مزمن بر شاخص های منتخب استرس اکسایشی بر اساس مطالعات انسانی و حیوانی منتشر شده در مجلات فارسی بود. مواد و روشها: این مطالعه بر اساس جستجو تا تاریخ 21 مرداد 2939 در پایگاههای SID Magiran Scholar Google با استفاده از یک راهبرد جستجوی مقالات و با کلمات کلیدی شامل "استرس اکسایشی" "سوپر اکسید دیسموتاز " "مالوندی آلدهید " و"آسیب اکسایشی"و بررسی ارتباط آنها با کلمات کلیدی "فعالیت ورزشی" "" "ورزش" و "فعالیت بدنی" انجام شد. تمام مقالات فارسی به صورت مجزا توسط دو محقق مورد ارزیابی قرار گرفت و مقاله هایی با کیفیت متوسط و بالا انتخاب شد. براساس جستجوی اولیه در پایگاههای مختلف 2219 مقاله به دست آمد که پس از بررسی عنوان چکیده و متن کامل مقالات در پایان 11 مقاله حائز معیارهای ورود به تحقیق بودند و مورد ارزیابی قرار گرفتند. یافته ها: بر اساس یافته های مطالعات انسانی مشخص شد که اجرای ات منظم هوازی حاد افزایش معنادار و های هوازی مزمن افزایش غیر معنادار مقادیر مالون دی آلدهید را به دنبال دارد. از سوی دیگر افزایش معنادار مقادیر سوپراکسید دیسموتاز در گروه ی نسبت به گروه کنترل متعاقب اجرای حداقل 8 هفته هوازی مزمن مشاهده شد.در حالی که متعاقب ات هوازی حاد افزایش غیر معنی دار سوپراکسید دیسموتاز مشاهده شد. با وجود این براساس یافته های حاصل از پژوهش های حوزه حیوانی مشخص شد که 8 هفته منظم هوازی مزمن برای تنظیم کاهشی مالون دی آلدهید و 1 هفته برای تنظیم افزایشی مقادیر سوپراکسید دیسموتاز ضروری است. نتیجه گیری: مطالعه حاضر عدم وجود گزارش های با کیفیت بالا در خصوص تاثیر ات منظم هوازی و یا بی هوازی بر سطوح استراحتی و یا در پاسخ به یک وهله شدید بخصوص بر روی آزمودنی های انسانی نشان می دهد و معدود گزارش های با کیفیت متوسط نیز به یافته همسویی دست نیافتند. و ضرورت مطالعات با کیفیت بیشتر به ویژه در مطالعات انسانی را خاطر نشان می کند. کلمات کلیدی: فعالیت ورزشی مالون دی آلدهید سوپراکسید دیسموتاز مرور سیستماتیک استرس اکسایشی 2211 مجله دانشگاه علوم پزشکی سبزوار

2 فعاليت های هوازی و بی هوازی و شاخص های منتخب استرس اکسايشی مقدمه در طی دهه های اخير با گسترش سريع بيماری ه یا غيرواگير و مزمن و محققان پديده استرس اکسايشی )Oxidative Stress( را به عنوان يک مکانيزم مشترک در بروز اين بيماری ها موثر ميدانند )3-1(. به عبارت ديگر پديده استرس اکسايشی نقش محوری در شرايط پاتولوژيک مختلف از جمله بيماری قلبی پر فشار خونی پر فشار خونی ريوی ديابت بيماری مزمن کليوی و سرطان ها باز می کند و از اين رو بررسی وضعيت استرس اکسايشی ممکن است به عنوان يک شاخص برای بررسی وضعيت بالينی به کار رود. در طی دهه های اخير همسو با گسترش اين بيماری ها مطالعات بسيار وسيعی از سوی محققان مختلف در سراسر جهان در زمينه تاثير انواع رويکردهای دارويی و غير دارويی در مهار و يا تخفيف برخی از شاخص های مرتبط با پديده استرس اکسايشی از جمله )سوپراکسيد ديسموتاز )Super Oxidative Dismutase به عنوان يک شاخص ضداکسايشی و )مالون دی آلدهيد )Malondialdehyd به عنوان يک شاخص اکسايشی صورت گرفته است )4-6(. گايينی و همکاران )7( و حامدی نيا و همکاران )8( اثر يک جلسه تمرين هوازی وامانده ساز با شدت 77 تا 88 درصد ضربان قلب بر شاخص های استرس اکسايشی بر روی دانشجويان ورزشکار بررسی نموده و تغيير معنی داری را در مقادير مالون دی آلدهيد مشاهده نکردند در حالی که محققان ديگر افزايش معنی داری را متعاقب فعاليت شديد وامانده ساز در مقادير مالون دی آلدهيد يافتند )9,18(. در مطالعات بقايی و همکاران )11( و گايينی و همکاران )12( طی يک جلسه تمرين هوازی که به ترتيب برابر با شدت 7/7 مايل بر ساعت و حداکثر سرعت انجام شد تغيير معنی داری در مقادير سوپراکسيد ديسموتاز مشاهده شد. از سوی ديگر جهانی و همکاران )13( در اثر 8 هفته تمرين هوازی با شدت 68 تا 78 درصد ضربان قلب افزايش معنی داری مقادير سوپراکسيد ديسموتازگزارش دادند. با وجود اين به دليلپراکندگی مطالعات گستردگی علوم و عوامل متعدد اثرگذار بر مطالعات و همينطور نبود يک سيستم کنترلی واحد بسياری از اين مطالعات يا تکراری بوده و يا به صورت متناقض می باشند و همين موضوع باعث سردرگميافراد در راستای يافته های علمی در جهت ارتقايسلامتی و در نهايت اتلاف وقت و سرمايه ه یا م یل شده است. لذا با توجه به تناقض گسترده در يافته ه یا علمی محققان از يک سو و از سوی ديگر لزوم استفاده از رويکرد مرور سيستماتيک با هدف يکپارچه سازييافته ه یا علمی و جلوگيری از اجرای تحقيقات تکراری نتيجه گيری احتمالا نادرست کاربران از يافته های مبتنی بر يک مقاله خاص و يا شناسايی حوزه هايی که در آن شواهد پژوهشی کافی وجود ندارد هدف مطالعه حاضر مرور سيستماتيک مطالعات انسانی و حيوانی منتشر شده در مجلات فارسی زبان داخل کشور در خصوص چگونگی تاثير تمرينات هوازی و بی هوازی )تمرينات مقاومتی و يا سرعتی( حاد و مزمن بر شاخص های منتخب مرتبط با پديده استرس اکسايشی )سوپراکسيد ديسموتاز و مالون دی آلدهيد( می باشد. مواد و روشها اين مطالعه از نوع مطالعات مروری سيستماتيک بود که در آن مقالات معتبردر دو حوزه انسانی و حيوانی به لحاظ تاثير تمرينات حادوهمچنين مزمن هوازی و بی هوازی )مقاومتی و يا سرعتی( از طري جستجو در بانکها و پايگاههای اطلاعاتی رسمی جمعآوری شد. برای انتخا مقالات از بانک های اطلاعاتی معتبر شامل" Scholar SID Google Magiran "استفاده شد. برای اين منظور جستجو توسط دو نفر و با استفاده ازکلمات کليدی از قبيل استرس اکسايشی آسيب اکسايشی ضد اکسايشی فشار اکسايشی آنتی اکسيدانی دوره 11/ شماره / 7 ویژه نامه مجله دانشگاه علوم پزشکی سبزوار

3 ييلاقی اشرفی و همکاران تيوباربيوتيک اسيد مالون دی آلدهيد)مالون دی آلدهيد( سوپر اکسيد ديسموتاز انجامشد. در تمامی مراحل )ارزيابی عنوان چکيده و متن کامل مقالات( اطلاعات استخراج شده در خصوص وضعيتکتابشناختی مقالات اطلاعات مربوط به کيفيت مقالات و شرايط تمرينی و ويژگی آزمودنی ها در جدول های ويژه محق ساخته ثبت شد. سپس مقالات با کيفيت بالا و متوسط منتشر شده در مجلات علمی پژوهشی معتبر مورد ارزيابی قرار گرفت.برای ارزيابی کيفيت مقالات و منابع با هدف خارج نمودن مطالعات با کيفيت پايين از طري تعديل روش ارائه شده توسطمحققان قبلياستفاده شد )18-28(. بطور خلاصه در مطالعه حاضر ازمعيارهايی از قبيل بيان فرضيه و يا اهداف بيان ويژگی آزمودنی در ابتدای مطالعه نتيجه گيری از مطالعه بر اساس يافته های تحقي بيان روشنی از مداخلات استفاده شده و رويداد های احتمالی زيان بار استفاده از طرح کور )يک دو و يا چند سو کور( پيش بينی کاهش آزمودنی ها بيان مقادير معنی داری روش آماری متناسب با اهداف و فرضيه ها سطح سلامت آزمودنی ها انتخا تصادفی بيان جزئيات شرايط محيطی تحقي و بيان عوامل مخدوش کننده ی هر گروه از آزمودنی ها جهت تعيين سطح کيفيت مقاله استفاده شده است. در اين راستا مقالاتی که حداقل 78 و 78 درصد امتياز را احراز نموده باشند به ترتيب به عنوان مقالات با کيفيت بالا و متوسط در نظر گرفته شده و مورد ارزيابی ساير فرايندهای سيستماتيک قرار گرفتند )نمودار 1 را ببينيد(. پس از وارد نمودن کليه مقالات به نرم افزار دسته بندی اطلاعات )ديتابيس( کليه مقالات تکراری در تمامی پايگاهها انتخا شده و حذف گرديدند. به علاوه عناوين مقالات غير مرتبط با شاخص های مورد نظر در تحقي عناوين مقالات که فقط به صورت چکيده مقاله )در کنفرانس ها( منتشر شده بودند و همچنين مقالاتی که در آن از پروتکل های مداخله ای غير ورزشی از قبيل مکمل يا دارو بکار گرفته شدند نيز از فرايند مرور سيستماتيک خارج شدند. سرانجام پس از حذف مقالات با کيفيت پائين يافته های مقالات با کيفيت مناسب در سطوح مختلف بررسی و با استفاده از جدول مختلف با عناوين تاثير تمرينات هوازی و بی هوازی )مقاومتی و يا سرعتی( حاد و مزمن به تفکيک در مطالعات انسانی و حيوانی گزارش شد. کليه اطلاعات به روش کيفی مورد تجزيه و تحليل آماری قرار گرفت. یافته ها بر اساس جستجوهای انجام شده در پايگاه های اطلاعات علمی داخل کشور و پايگاه های فارسی زبان SID Google Scholar Magiran و مجموعا 1163 عنوان مقاله در خصوص تاثير تمرينات حاد و مزمن هوازی و بی هوازی بر شاخص های مرتبط با استرس اکسايشی از قبيل )مالون دی آلدهيد( )سوپراکسيد ديسموتاز( در آزمودنی های انسانی و حيوانی يافت شد. از اين تعداد 248 عنوان مقاله در پايگاه عنوان مقاله در پايگاه 317 "Magiran" 688 عنوان مقاله در "SID" پايگاه" Scholar Google "نمايه بوده است. پس از وارد نمودن کليه مقالات به نرم افزار دسته بندی اطلاعات )ديتابيس( کليه مقالات تکراری در تمامی پايگاهها مقالات با محتوی غير مرتبط چکيده مقالات چاپ شده در همايش ها و مقالاتی که در آن از دارو و يا مکمل ها بهره گيری شده بود حذف گرديدند. )براساس فيلتر ذکر شده در روش تحقي ( مجموعا 63 مقاله به مرحله دوم راه يافته و مورد بررسی قرار گرفتند )نمودار 1 را ببينيد(. در اين مرحله ضمن بررسی مجدد عناوين و چکيده مقالات 27 مقاله غيرورزشی از مطالعه خارج شدند. در مرحله سوم متن کامل 38 مقاله مورد بررسی قرار گرفت. در اين مرحله 16 مطالعه که در آن از پروتکل های مقايسه ای استفاده شده بود و محققان از روش پس 2218 مجله دانشگاه علوم پزشکی سبزوار

4 فعاليت های هوازی و بی هوازی و شاخص های منتخب استرس اکسايشی نمودار 1: فرایند انتخاب مقالات منتشر شده در مجلات علمی پژوهشی فارسی زبان داخل کشور در خصوص تاثیر ات حاد و مزمن هوازی و بی هوازی بر )مالون دی آلدهید( )سوپراکسید دیسموتاز( در آزمودنی های انسانی و حیوانی از وقوع بهره گيری نموده بودند و در آن نحوه مداخله ورزشی مشخص نبود حذف شدند)نمودار 1(. سرانجام بر اساس غربالگری مذکور 22 مقاله به مرحله نهايی يعنی تحليل نتايج راه يافتند که 8 عنوان آن مربوط به مطالعات انسانی بود و 14 عنوان مقاله نيز از حيوانات )موش های آزمايشگاهی( به عنوان آزمودنی بهره جستند. از مجموع 14 عنوان مقاله حيوانی 7 عنوان مقاله بعنوان مطالعه با کيفيت بالا و 7 عنوان مطالعه بعنوان مطالعه با کيفيت متوسط دسته بندی شد که جملگی اثر تمرينات هوازی مزمن را بر شاخص هايمالون دی آلدهيد وسوپراکسيد ديسموتاز بررسی نموده اند. به عبارت ديگر بر اساس جستجوهای انجام شده مطالعات با کيفيت بالا و حتی کيفيت متوسط در خصوص تاثير تمرينات حاد هوازی و يا بی هوازی حاد و مزمن بر شاخص های مذکور در پايگاه های معتبر اطلاعاتی يافت نشد.براساس يافته های اين دسته از مطالعات مشخص شد که اجرای حداقل 8 هفته تمرين هوازی )مزمن( برای کاهش معنی دار در مقادير مالون دی آلدهيد بافت های قلب مخچه هيپوکامپ و کبد ضروری می باشد.باوجود اين هرچند برای تغيير معنی دار در مقادير سوپراکسيد ديسموتاز طول دوره تمرينی ويژه وتثبيت شده ای يافت نشد اما اين موضوع مشخص شد که حداقل 6 هفته تمرين مورد نياز می باشد و اين تغيير با توجه به نوع بافت متفاوت است. از سوی ديگر بر اساس شواهد مطالعه حاضرمشخص شد که هيچ مطالعه انسانی با کيفيت بالا و متوسطی در خصوص تاثير تمرينات بی هوازی حاد و مزمن بر شاخص های مالون دی آلدهيد و سوپراکسيد ديسموتاز در پايگاه های اطلاعاتی معتبر فارسی زبان مذکور يافت نشده است. به همين طري هيچ يک از محققان داخل کشور مقاله ای با کيفيت بالا را در مجلات معتبر فارسی زبان در خصوص تاثير تمرينات هوازی و بی هوازی حاد و مزمن بر روی آزمودنی های انسانی چاپ ننموده اند.در اين راستا مجموعا 8 عنوان مقاله با کيفيت متوسط بر روی آزمودنی های انسانی يافت شد که 2 دوره 11/ شماره / 7 ویژه نامه مجله دانشگاه علوم پزشکی سبزوار

5 ييلاقی اشرفی و همکاران جدول 1: یافته های مطالعات حیوانی محققان ایرانی در خصوص تاثیر ات هوازی مزمن بر شاخص های استرس اکسایشی )مالون دی آلدهید و سوپراکسید دیسموتاز( چاپ شده در مجلات معتبر فارسی محققان مقاله میزان کیفیت آزمودنی و وضعیت سلامت پروتکل ی محل و زمان بندی نمونه گیری نتایج 6 و 3 هفتههوازیتأثیریبرمیزانآنزیمSODنداشتند اما 01 هوانلو و همکاران )0931( *}10{ موش های ویستار نر 5 هفته ای سالم اجرای 3 6 و 01 هفته هوازی با شدت 65 درصد Vo2max و به مدت تا 61 دقیقه و 5 جلسه در هفته روی نوارگردان بدون شیب بافت کبد- بلافاصله پس از هفتهاستقامتی میزاناینآنزیمرابهطورمعنی- داریدرگروههایتجربیکاهشداد. اجرای 8 فلاح محمدی و همکاران )0931( }93{ موش های ویستار نر 01 هفته ای تزریق هموسیستئین هفته هوازی با شدت 01 تا 08 متر بر دقیقه و مدت 01 تا 61 دقیقه را انجام دادند. پروتکل ی برای 3 جلسه در هفته روی نوار گردان بدون شیب اجرا شد. هیپو کامپ- 88 ساعت پس ازاتمام تغییراتمعنیداری در مقادیرهردوشاخصدرگروهاستقامتیمشاهده شد بگونه ای که ورزشمیزان فعالیت SODراافزایشوسطوحMDAهیپوکامپراکاهشداد. صالحی و همکاران )0988( }95{ موش های ویستار نر هفته ای سالم و دیابتی اجرای هوازی در تانک شنا به مدت 6 تا 01 دقیقه و 6 جلسه در هفته بافتقلب- 88 ساعت پس ازاتمام شنا باعث کاهش سطح MDA بافت قلب می شود. دبیدی روشن و همکاران بالا موش های ویستار نر 8 هفته ای استات سرب اجرای 8 هفته هوازی با شدت 05 تا 11 متر بر دقیقه و مدت 15 تا 68 دقیقه را انجام دادند. پروتکل ی برای 5 جلسه در هفته روی نوار گردان اجرا شد. پلاسما و بافت قلب- 18 ساعت پس از اتمام القای درون صفاقی سرب باعث افزایش مقدار MDA می شود که در مقایسه با گروه شم معنادار بود. به علاوه اجرای هوازی در حضور القای سرب باعث کاهش معنا دار MDA بافت قلب در مقایسه با گروه سرب شد. )0931( }93{ دبیدی روشن و همکاران موش های ویستار نر 01 هفته ای تزریق هموسیستئین اجرای 8 تا 8 هفته هوازی با شدت 01 تا 08 متر بر دقیقه و مدت 01 تا 58 دقیقه را انجام دادند. پروتکل ی برای 5 جلسه در هفته روی نوار گردان اجرا شد. هیپو کامپ- 88 هیپو کامپ- 31 ساعت پس ازاتمام باقت مخچه- 18 ساعت پس ازاتمام چهار هفته تناوبی هوازی تاثیر معنی داری بر مقادیر SOD و MDA نداشته است. با این وجود با افزایش طول دوره تا هفته هشتم افزایش معنی داری در مقادیر SOD و کاهش معنا داری در مقادیر MDA در مقایسه با گروه کنترل با سن مشابه مشاهده شد. )0931( }81{ مقدسی و همکاران )0931( موش های ویستار نر 01 هفته ای هیپوپرفیژن اجرای 6 هفته هوازی با شدت 03 متر بر دقیقه و مدت 61 دقیقه را انجام دادند. پروتکل ی برای 3 جلسه در هفته روی نوار گردان اجرا شد. اجرای این فعالیت باعثافزایشفعالیتآنزیم هایآنتیاکسیدانبویژهSODدر 31 ساعتبعد از ایجادهیپوپرفیوژنشد. }89{ حبیبیان و همکاران )0931( موش های ویستار نر 8 تا 01 هفته ای استات سرب اجرای 8 هفته هوازی با شدت 05 تا 11 متر بر دقیقه و مدت 15 تا 68 دقیقه را انجام دادند. پروتکل ی برای 5 جلسه در هفته روی نوار گردان اجرا شد. القای مزمن با استات سرب باعث افزایش سطوحMDA در مخچه موشهاشد. به علاوه اجرای هوازی همراه القای استات سرب منجر به کاهش سطوحMDAشد. }88{ گائینی و همکاران )0986( موش های ویستار نر 01 هفته ای سالم اجرای 8 و 01 هفته هوازی با شدت 35 درصد Vo2max و به مدت 05 تا 61 دقیقه و 3 جلسه در هفته روی نوارگردان بدون شیب بافت قلب- 18 درهیچیکازمتغیرهاتفاوت معنی داری مشاهده نشد. }91{ دیابت باعث کاهش معنی دار میزان فعالیتSODدرهیپوکامپرت ها ی محمدی و همکاران )0983( متوسط موش های ویستار نر بالغ دیابتی اجرای 0 هفته هوازی در مدت 01 تا 61 دقیقه را انجام دادند. پروتکل ی برای 5 جلسه در هفته روی تانکر شنا اجرا شد. هیپو کامپ-بلافاصله پس ازاتمام دیابتیک شد.میزانMDAبه طورمعنی داری درگروه دیابتی ورزش نکرده بیشتر از گروه کنترل بود. بعلاوه اجرای ورزش باعث کاهش معنی دار میزانMDA و افزایش معنی داری فعالیت SOD در هیپوکامپ رت های دیابتی شد. }99{ علیپور و همکاران )0986( خرگوش های هلندی کلسترول بالا اجرای 01 هفته هوازی با شدت 05 متر بر دقیقه و مدت 3.5 تا 31 دقیقه را انجام دادند. پروتکل ی برای 5 جلسه در هفته روی نوار گردان اجرا شد. پلاسما- بلافاصله پس ازاتمام ورزش منجر به کاهش معنی دار مقادیرMDA شد. اجرای 8 }98{ دبیدی روشن و همکاران موش های ویستار نر 01 هفته ای سالم )0931( }96{ دبیدی روشن و همکاران موش های ویستار نر 51 روزه -استات سرب هفته هوازی با شدت 53 تا 35 درصد Vo2max و به مدت 15 تا 68 و 5 جلسه در هفته روی نوارگردان بدون شیب اجرای 8 هفته هوازی با شدت 05 تا 11 متر بر دقیقه و مدت 15 تا 68 دقیقه را انجام دادند. پروتکل ی برای 5 جلسه در هفته روی نوار گردان بدون شیب اجرا شد. بافت قلب- 88 هیپو کامپ- 18 ساعت پس ازاتمام پروتکل وامانده ساز باعث افزایش معنا دار مقدار MDA شد. اجرای 8 هفته استقامتی تغییر معنی داری در سطوح استراحتی MDA گروه ی همچنین در مقایسه با گروه کنترل ایجاد نکرد اما باعث کاهش پاسخ MDA به پروتکل وامانده ساز در بارکار برابر شد. سطوحMDAدرگروه ی به طورمعنی داری کمتر ودرگروه سرب بیشترازگروه های پایه وشم بود. )0931( }98{ گائینی و همکاران )0930( موش های ویستار نر 01 هفته ای دیابتی اجرای 8 هفته بی هوازی بالا رفتن از نردبان 0 متری و شیب 85 درجه با وزنه متصل به قاعده دم با فواصل استراحتی 31 ثانیه ای با شدت 31 تا 35 درصد Vo2max و 9 جلسه در هفته بافت قلب- 88 کاهش معناداری در مقادیر MDAقلب در گروه مقاومتی درمقایسه باگروه کنترل مشاهده شد. }80{ ابراهیمی و همکاران )0931( موش های ویستار نر 5 هفته ای سالم اجرای 3 6 و 01 هفته هوازی با شدت 65 درصد Vo2max و به مدت 61 دقیقه و 5 جلسه در هفته روی نوار گردان بدون شیب بافت قلب و 01 هفته استقامتی تأثیری برمیزان آنزیمSOD بافت قلب موش ها نداشت. }81{ * اعداد داخل }{ نشان دهنده شماره منبع می باشد. عنوان آن به بررسی تاثير تمرينات هوازی مزمن و 6 عنوان نيز به بررسی اثربخشی تمرينات هوازی حاد پرداختند )جدول 2(. بر اساس يافته های حاصل از دو مطالعه انسانی با 2291 مجله دانشگاه علوم پزشکی سبزوار

6 فعاليت های هوازی و بی هوازی و شاخص های منتخب استرس اکسايشی جدول 2: یافته های مطالعات انسانی محققان ایرانی با کیفیت متوسط در خصوص تاثیر ات هوازی و بی هوازی حاد و مزمن با بر شاخص های استرس اکسایشی )مالون دی آلدهید و سوپراکسید دیسموتاز( چاپ شده در مجلات معتبر فارسی محققان نوع آزمودنی و وضعیت سلامت پروتکل ی محل و زمان بندی نمونه گیری نتایج گایینی و همکاران )4831( 02 دانشجو سالم رشته ی تربیت بدنی با میانگین سنی 08 سال اجرای ورزش وامانده ساز با فشار 02 وات و افزایش پلکانی هر 0 دقیقه 02 وات. قبل و بلافاصله پس از اتمام ات هوازی تغییر معنی داری در MDA زمان استراحت و ورزش وامانده ساز ایجاد نکرد. }7{ 40 تا 41 ساعت جهانی و همکاران )4831( مزمن 80 مرد سالم با میانگین سنی 41 سال و با میانگین BMI برابر با 02 کیلوگرم بر متر مربع و میانگین Vo2Max برابر با اجرای 3 هفته هوازی فزاینده با شدت 12 تا 72 درصد MHR به مدت 12 الی 12 دقیقه و 8 جلسه در هفته و و بی هوازی دوی سرعت با 12 تا 422 درصد MHR ناشتایی و خون گیری در قبل و بلافاصله پس از پروتکل ی بالک و رست پس از 3 هفته اجرای این پروتکل ها باعث افزایش معنی دار مقادیر SOD و MDA در گروه تجربی نسبت به گروه کنترل شد. در مقابل اجرای پروتکل های وامانده ساز)بالک و رست( باعث افزایش معنی دار SOD و افزایش غیر معنی دار MDA در گروه تجربی شد. 14 میلی لیتر/کیلوگرم/دقیقه }48{ نوروزیان و همکاران )4812( 01 دانشجوی دختر سالم با میانگین سنی 04 سال و BMI برابر با 02/3 کیلوگرم بر متر مربع اجرای یک جلسه کانسنتریک و اکسنتریک)با شیب معکوس( وامانده ساز روی نوار گردان با استفاده از تست الستد در دو گروه تجربی )هر گروه 3 نفر(. قبل و بلافاصله پس از اتمام پروتکل وامانده ساز MDA پلاسما بعد از یک فعالیت اکسنتریک افزایش معنی داری داشته است *}42{ گائینی و همکاران )4810( 02 بازیکن تیم ملی فوتبال ناشنوایان با میانگین سنی 00 سال و با میانگین 00 BMI کیلوگرم بر متر مربع اجرای دویدن با حداکثر سرعت به فاصله 80 متر و شش تکرار در دو وهله که بین هر تکرار 42 ثانیه استراحت و بین وهله اول و دوم چهار دقیقه استراحت قبل و بلافاصله پس از اتمام اجرای پروتکل تناوبی شدید کوتاه مدت باعث افزایش معنی دار مقادیر MDA و عدم تغییر معنی داری در مقادیر SOD شد }40{ 40 دانشجوی مرد سیگاری حقیقی و همکاران )4812( حاد سالم ساکن خوابگاه دانشجویی با میانگین سنی 00 سال و با میانگین BMI برابر با 47 کیلوگرم بر متر مربع و Vo2Max برابر با 81 میلی لیتر/کیلوگرم/دقیقه در یک طرح متقاطع آزمودنی ها در 8 حالت کنترل فعالیت هوازی با شدت 72 تا 70 درصد MHR و 12 تا 10 درصد MHR روی نوارگردان بدون شیب قبل و بلافاصله پس از اتمام فعالیت هوازی وامانده ساز با هر دو شدت باعث افزایش MDA نسبت به سطوح استراحتی شد. ورزشهوازیباشدت درصد MHR نسبتبهورزشهوازیباشدت درصدMHRموجبافزایشبیشتریدرMDAسرمی شد }00{ بقایی و همکاران )4814( 02 مرد ورزشکار با میانگین سنی 00 سال و با BMI برابر با 00 کیلوگرم بر متر مربع و Vo2max برابر با 01 میلی لیتر/کیلوگرم/دقیقه اجرای یک جلسه آزمون درجه بندی شده روی قبل بلافاصله و 8 بیان ژن SOD در بلافاصله و 8 ساعت بعد از فعالیت شدید نسبت به سطوح استراحتی افزایش غیر معنی دار داشته است. نوارگردان )GXT( }44{ حامدی نیا و همکاران )4834( 12 دانشجوی ورزشکار سالم با میانگین سنی 08 سال و با میانگین BMI برابر با 08 کیلوگرم بر متر مربع و Vo2Max برابر با 13 میلی لیتر/کیلوگرم/دقیقه اجرای یک جلسه هوازی وامانده ساز روی دوچرخه کارسنج قبل و بلافاصله پس از اتمام MDA پس از ورزش وامانده ساز افزایش نمی یابد. }3{ 42 دانشجوی وکیلی و همکاران )4810( فعال سالم با میانگین سنی 08 سال اجرای یک جلسه هوازی وامانده ساز روی نوار گردان قبل و MDA افزایش معنی داری را نشان داد. }1{ کيفيت متوسط در خصوص تاثير تمرينات هوازی مزمن بر سطوح خونيمالون دی آلدهيدحاکی از عدم تغيير معنادار در شرايط استراحتی و متعاقب فعاليت حاد و در تحقيقی ديگر افزايش غيرمعنادار مقادير مالون دی آلدهيدمی باشد.با وجود اين در خصوص تاثير تمرينات هوازی حاد نشان داده شد که اجرای تمرينات شديد حاد در آزمودنی های انسانی 76 درصد از مطالعات افزايش مالون دی آلدهيد و 33 درصد از مطالعات نيز عدم تغيير مالون دی آلدهيد را نشان دادند. اگرچه مطالعات انسانی بسيار اندکی حتی با کيفيت متوسط بر روی سطوح خونی دوره 11/ شماره / 7 ویژه نامه مجله دانشگاه علوم پزشکی سبزوار

7 ييلاقی اشرفی و همکاران سوپراکسيد ديسموتاز يافت شده است اماتنها سه مطالعه حاد )دو مطالعه( و مزمن )يک مطالعه( با کيفيت متوسط بر روی سطوح سوپراکسيد ديسموتاز آزمودنی های انسانی يافت شده است. بر اساس اين سطح از شواهد گزارش شد که اجرای تمرينات هوازی مزمن افزايش سطوح سوپراکسيد ديسموتاز را در گروه تمرينی نسبت به گروه کنترل به دنبال دارد. در مقابل اجرای يک وهله فعاليت وامانده ساز نيز عدم تغيير و يا افزايش غيرمعنادار سوپراکسيد ديسموتاز را به دنبال اجرای پروتکل های وامانده ساز گزارش شده است. بحث مطالعه حاضر در زمره نخستين گزارش های مروری سيستماتيک حوزه علوم ورزشی در داخل کشور است که به بررسی چگونگی تاثير تمرينات هوازی و بی هوازی حاد و مزمن بر شاخص های منتخب مرتبط با پديده استرس اکسايشيبر روی آزمودنی های انسانی و حيوانی منتشر شده در مجلات معتبر فارسی زبان پرداخته است. مهمترين يافته مطالعه حاضر عدم وجود گزارش های با کيفيت بالا در خصوص تاثير تمرينات منظم هوازی و يا بی هوازی بر سطوح استراحتی و يا در پاسخ به يک وهله تمرين شديد بخصوص بر روی آزمودنی های انسانی می باشد و معدود گزارش های با کيفيت متوسط نيز به نتيجه همسويی دست نيافتند. عليرغم اين موضوع در حوزه مطالعات کنترل شده آزمايشگاهی می توان به يافته های نسبتا روشنی دست يافت که از مهمترين آن می توان به لزوم اجرايدست کم 6 هفته تمرين هوازی منظم برايمقابله با آثار اکسايشی ناشی از تمرينات وامانده ساز در بافت های مختلف بدن اشاره داشت. محققان متعددی گزارش دادند که اجرای تمرين هوازی با شدت متوسط باعث عملکرد ضد اکسايشی حفاظتی در بدن می شود. فعاليت ورزشی می تواند مقاومت در برابر استرس اکسايشی را افزايش دهد و از اين طري باعث بهبود حفاظت از بدن شود. بر اين اساس مشخص شد که اجرای فعاليت ورزشی منظم ممکن است سطح فعال سازی و بيان اند mrna دستگاه آنتی اکسيدانتی درون زايی)اندوژنی( در بدن را افزايش دهد. به علاوه باعث تنظيم منفی )کاهش( سطوح آسيب اکسايشی شود و اين پاسخ به نوع تمرين مورد استفاده بستگی دارد ) (. برای نمونه برخی پژوهشگران گزارش داده اجرای تمرينات هوازی وامانده ساز تمرينات بی هوازی و يا ترکيبی از هر دو نوع روش تمرينی باعث ايجاد يافته های متناقض و سردرگم شده است )8,9(. در مطالعه حاضر مشخص شد که جدا از نوع تمرين مطالعاتی که از نوارگردان استفاده کرده اند يافته های روشن تر نسبت به عملکرد ضد اکسايشی بيان می کنند و علاوه بر آن تمرينات هوازی در ميان انواع پروتکل های استفاده شده نقش پر رنگ تری را داشته است. همان گونه که برخی از محققان قبلی نيز گزارش دادند دويدن بر روی نوارگردانو يا شنا رايج ترين فعاليت ها بوده اند به طور کلی که در مطالعات حيوانی 79 درصد پروتکل ها از نوارگردان ) ( و 14 درصد از تانکر شنا )33,37( و 7 درصد از نردبان 1 متری )41( استفاده کرده اند و در مطالعات انسانی 78 درصد از نوار گردان )9-12( و 27 درصد از دوچرخه کار سنج )8 7( و 27 درصد از مطالعات انسانی نيز به صورت غير آزمايشگاهی بوده است )12,13( که توسط محققان مختلف مورد بررسی قرار گرفته است. به غير از اثربخشی نوع و روش تمرينی بر پاسخ شاخص های استرسی بر دستگاه های مختلف بدن مدت و دفعات قرارگيری در معرض استرس نيز می تواند اثربخشی تمرينات را تحت تاثير قرار دهد. بر اساس تئوری استرس که توسط سلی) Saley ( ارائه شد زمانی که استرس مزمن بر بدن وارد می شود بدن نسبت به آن واکنش نشان داده و در مرحله ی بعد مقاومت بدن در برابر استرس و از اين روی واماندگی گسترش پيدا می 2291 مجله دانشگاه علوم پزشکی سبزوار

8 فعاليت های هوازی و بی هوازی و شاخص های منتخب استرس اکسايشی کند. بنابراين استرس های مزمن و دائمی می تواند بسيار زيان بار باشد زيرا دوره ی استراحتی که در آن بدن دچار ريکاوری شده و به تعديل پاسخ های استرس می پردازد از بين می رود )17(. با وجود اين چندين سوال در خصوص شدت و مدت ورزش تجويز شده همچنان بدون پاسخ باقی مانده است. برای نمونه تمرينات بلند مدت خيلی شديد از قبيل 18 تا 24 ساعت دويدن يا شنا کردن متوالی حتی در افراد کاملا زبده نيز می تواند باعث رنجش قابل توجه افراد کاملا تمرين کرده شود و از اين روی سلامتی اين افراد را به مخاطره می اندازد. از سوی ديگر تحت شرايط طبيعی اجرای وهله های فعاليت بدنی و به دنبال آن استراحت می تواند قابليت بدن برای سازش با استرس های ورزشی را بهبود بخشد. در واقع اثرات سازشی تمرينات 78 منظم و سيستماتيکهستند و بسته به ويژگی های تمرين اين اثرات کاملا اختصاصی می باشند. بر اساسيافته های حيوانی حاصل از مطالعه حاضر مشخص شد که متعاقب اجرای تمرينات هوازی مزمن در درصد از مطالعات ) ( افزايش سوپراکسيد ديسموتازو در 16 درصد از پژوهش ها )33( نيز کاهش سوپراکسيد ديسموتازگزارش 77 است که درصد از مطالعات حيوانی ) ( در حالی اين شده است. روی آزمودنی های کاهش مالون دی آلدهيدو ساير مطالعات )32( نيز عدم تغيير مقادير آن را گزارش دادند. اگرچه در مطالعه حاضر مشخص شد که اجرای تمرينات هوازی پراکسيداسيون ليپيدی در نيز 63 مزمنباعث بهبود درصد شاخص از مطالعات انسانی ) ( شده است اما 37 درصد از مطالعات )7 8( تمرين کاهش اين شاخص را هوازی حاد گزارش داده اند. متعاقب اجرای پروتکل های هرچند در بررسی سيستماتيک مطالعات انسانی محققان داخل کشور در حوزه شاخص های منتخب مرتبط با پديده استرس اکسايشی مشخص شد که اجرای تمرينات منظم هوازی حاد افزايش معنادار )13( و غير معنادار )7( مقادير مالون دی آلدهيد را به دنبال دارد اما محققان خارجی متعددی کاهش مالون دی آلدهيد را متعاقب سازگاری به تمرينات هوازی مزمن گزارش دادند )47-78(. از اينرو هنوز نتيجه قاطعی حتی با مقالات با کيفيت متوسط نيز وجود ندارد و اين امر لزوم تحقيقات بيشتر بخصوص گزارش های پژوهشی با کيفيت بالا را ضروری می سازد. از سوی ديگر تنها يک مطالعه داخلی با کيفيت متوسط در خصوص تاثير سازگاری های ناشی از تمرينات مزمن بر سطوح سوپراکسيد ديسموتاز يافت شده است )13( که حاکی از افزايش معنادار مقادير سوپراکسيد ديسموتاز در گروه تمرينی نسبت به گروه کنترل متعاقب اجرای 8 هفته تمرين هوازی بوده است. اين در حالی است که همين محققان زمانی که تاثير اجرای يک وهله پروتکل های وامانده ساز بالک و رست را بر سطوح سوپراکسيد ديسموتاز و مالون دی آلدهيد مردان جوان ارزيابی نمده اند افزايش معنادار مقادير سوپراکسيد ديسموتاز و افزايش غيرمعنادار مقادير مالون دی آلدهيد را گزارش داده اند )13(. در مقابل بر اساس يافته های مطالعه حاضر مشخص شد که اجرای يک وهله فعاليت شديد وامانده ساز افزايش غيرمعنادار بيان ژن سوپراکسيد ديسموتاز )11( و يا عدم تغيير معنادار )12( آن را به دنبال دارد. با بررسی دقي تر منابع مذکور می توان اينگونه ناهمخوانی را ريشه در دو واژه سازگاری و پاسخ متعاقب سازگاری جستجو نمود بگونه ای که برخی محققان )13( از پروتکل های وامانده ساز برای بررسی پاسخ شاخص های استرسی به يک وهله ورزش متعاقب سازگاری به تمرينات بهره گيری کرده اند در حالی که محققان ديگر )7( سطوح استراحتی اين شاخص را متعاقب سازگاری به تمرينات گزارش داده اند. به علاوه بررسی های مطالعه حاضر در خصوص تاثير تمرينات هوازی حاد بر سطوح مالون دی آلدهيدآزمودنی های انسانی مويد آن است که بخش اعظم مطالعات )76 درصد( افزايشمالون دی آلدهيد و برخی از دوره 11/ شماره / 7 ویژه نامه مجله دانشگاه علوم پزشکی سبزوار

9 ييلاقی اشرفی و همکاران مطالعات )34 درصد( نيز عدم تغيير آن را گزارش داده اند. از سوی ديگر يافته های حاصل از دو مطالعه انسانی با کيفيت متوسط توسط محققان داخل کشور پيرامون اثربخشی تمرينات هوازی مزمن افزايش سوپراکسيد ديسموتاز )11( و يا حاد )13( بر روی سوپراکسيد ديسموتاز نيز حاکی از تناقض در يافته های مطالعاتی می باشد بگونه ای که در يک مطالعه عدم تغيير مقادير سوپراکسيد ديسموتاز )12( و در پژوهش ديگر افزايش غيرمعنادار )11( اين شاخص متعاقب اجرای پروتکل های وامانده ساز اعلام شده است. تا اين تاريخ هيچ مرور سيستماتيکی در خصوص تاثير تمرينات حاد و مزمن ورزشی بر شاخص های منتخب اکسايشی )مالون دی آلدهيد سوپراکسيد ديسموتاز( در مطالعات حوزه ی انسانی و حيوانی داخل کشور يافت نشده است. بعلاوه تجانس بالا ميان پروتکل های تمرينی در مطالعات مختلف باعث پيچيدگی استخراج نتيجه گيری روشن در خصوص اثربخشی انواع تمرينات حاد و مزمن ورزشی و مولفه های آن )حجم و شدت تمرين( شده است. از اينرو مطالعه حاضر با چندين محدوديت از قبيل فقدان مطالعات مشابه جهت بررسی و مقايسه يافته های مطالعاتی همپوشانی بين پروتکل های تمرينی و عدم گزارش دقي چگونگی اجرای و رويدادهای مرتبط با کاهش احتمالی آزمودنی و نحوه مداخله پژوهشی )طرح های يک دو و يا چند سو کور( مواجه بوده است. در اين راستا از مهمترين دلايل عدم دسته بندی 7 مقاله حيوانی در رده ی کيفيت بالا می توان به عدم بيان عوامل مخدوش کننده از قبيل عدم بيان وضعيت سلامت و يا سطح آمادگی بدنی آزمودنی اشاره داشت که در صورت لحاظ کردن اين ويژگی ها 3 عنوان مطالعه از 7 مطالعه با کيفيت متوسط می توانستند به مطالعات با کيفيت بالا راه يابند. از اينرو با توجه به اين که هيچ کدام از مطالعات در زمينه ی حيوانی نتوانسته امتياز کامل را کسب کند لذا الزام به بررسی رعايت گزارش دقي چگونگی مولفه های مختلف تحقي از قبيل استفاده يا عدم بکارگيری طرح های مطالعاتی کور و عدم بيان دلايل احتمال کاهش آزمودنی ها بطور جدی و در جهت پيشرفت مطالعات آتی ايجاد می شود زيرا زمينه هايی که مطالعات با کيفيت بالای تحقي ما نتوانستند امتياز کسب کنند با مطالعات کيفيت متوسط يکسان بوده و در برخی از مطالعات نقاط مشترکی حس می شود. از سوی ديگر هيچيک از مطالعات انسانی در بررسی های تحقي حاضر موف کسب کيفيت بالا نشده اند و يکی از دلايل آن مشخص نبودن نوع طرح مطالعاتی )يک و يا دوسو کور( عدم رعايت دسته بندی آزمودنی ها بصورت تصادفی و عدم گزارش احتمال کاهش آزمودنی ها بوده است که به ترتيب تنها 4 3 و 2 مطالعه از مجموع 8 مطالعه انسانی به گزارش اين عوامل پرداختند. نتیجه گیری به طور خلاصه براساس يافته های حاصل از پژوهش های کنترل شده در حوزه حيوانی مشخص شد که اجرای حداقل 8 هفته تمرين هوازی برای تنظيم کاهشی مقادير مالون دی آلدهيدو اجرای 6 هفته برای تنظيم افزايشی مقادير سوپراکسيد ديسموتاز ضروری می باشد. با وجود اين حتی يافته های حاصل از مطالعات با کيفيت متوسط بر روی آزمودنی های انسانی نيز سردرگم کننده می باشد و در حال حاضر به استناد معدود مطالعات با کيفيت متوسط نمی توان به نتيجه روشنی در خصوص تاثير تمرينات هوازی و يا بی هوازی بر شاخص های منتخب مرتبط با پديده استرس اکسايشی در آزمودنی های انسانی اشاره داشت و اين امر لزوم توجه جدی تر و هدفمند دانشمندان و محققان حوزه فيزيولوژی ورزشی دانشگاه ها و مراکز پژوهشی داخل کشور به انجام مطالعات و يا گزارش های دقي با کيفيت بالا را می طلبد.از موضوعات و نکاتی که محققان می توانند در انجام مطالعه با کيفيت 2291 مجله دانشگاه علوم پزشکی سبزوار

10 فعاليت های هوازی و بی هوازی و شاخص های منتخب استرس اکسايشی لحاظ قرار دهند می توان بهانجام مطالعاتی در زمينه تمرينات حاد هوازی بی هوازی حاد و مزمن با کيفيت بالا و متوسط بر شاخص های سوپراکسيد ديسموتاز و مالون دی آلدهيد در نمونه های حيوانی انجام مطالعات انسانی با کيفيت بالا و متوسط در زمينه تمرينات بی هوازی حاد و مزمن بر شاخص های سوپراکسيد ديسموتاز و مالون دی آلدهيد و انجام مطالعات انسانی با کيفيت بالا در خصوص تمرينات هوازی حاد و مزمن بر شاخص های سوپراکسيد ديسموتاز و مالون دی آلدهيد اشاره داشت. References 1. Sies H. Oxidative stress: a concept in redox biology and medicine. Redox biology. 2015;4: Thanan R, Oikawa S, Hiraku Y, Ohnishi S, Ma N, Pinlaor S, et al. Oxidative stress and its significant roles in neurodegenerative diseases and cancer. International journal of molecular sciences. 2015;16(1): Arrigo T, Leonardi S, Cuppari C, Manti S, Lanzafame A, D'Angelo G, Gitto E, Marseglia L, Salpietro C. Role of the diet as a link between oxidative stress and liver diseases.world J Gastroenterol Jan 14;21(2): Azad MarjaniK,Didani Z, Kargarfar M. The Effects of Vitamin Supplementation on Oxidative Stress Indices after Anaerobic Activity in Water Polo Players. Academic Journal. 2012;30(199):p1. 5. ModiriM,Daryanoosh F, Tanideh N, Mohammadi M, Firoozmand H. The Effects Of Short And Middle Times Aerobic Exercise With High Intensities On Ingredients Antioxidant In Female SpragueDawley Rats. Medical JournalOf Mashhad University Of Medical Science. 2014;57(3): NaghiZadeh H, Akbarzadeh H, Kotobi F. Effect of aerobic training moderate with consumpation vitamin E on Glutathion Peroxidase (GPX) activity and oxidatives stress indicators and muscle damage of active men student. Journal Of Sport Biosciences. 2010;3(2): Gaeini A, Hamedinia M. The effect of aerobic exercise on oxidative stress at rest and after exhaustive exercise in athletes. Journal Of Research In Sport Science. 2005;8:53-64.(inpersian) 8. Hamedinia M, Nikbakht H, Rasaei M, Gaeini A, Salami F. The effects of exhaustive exercise on oxidative stress markers and enzyme creatine kinase in athletic students. Olympic Journal. 2002;22(3,4):39-47.(inpersian) 9. Vakili J, Gaeini A, Hedayati M, NikooKheslat S, Akbari M, Tarmahi V. The effect of aerobic exercise on malondialdehyde and protein carbonyl changes boarding healthy men on campus. Medical Journal of Tabriz University of Medical Science & Health. 2013;35(2);35-98.(inpersian) 10. Nowroozian S, Shamshaki A, Hanachi P. Investigation of Acute Effects of Eccentric And. journal of ilam university of medical sciences. 2011; 19 (3) :21-31.(inpersian) 11. Baghaiee B, Tartibian B, Aliparasty M, Baradaran B, Almasy S. Cu/Zn Superoxide Dismutaseenzyme of lymphocytic cell gene expression, total antioxidant status and oxidative stress variation fallowing to intensive exercise in young men athletes. RJMS. 2012; 19 (95) :1-9.(inpersian) 12. Gaeini A, Arbab G, Kordi M, Ghorbani P. A lipid peroxidation elite soccer players oxidation system to a vigorous exercise session (HIE).Journal of Hormozgan University of Medical Sciences. 2013;1:23-29.(inpersian) 13. Jahani G, Firoozrai M, MatinHomaee H, Tarverdizadeh B, Azarbayjani M, Movaseghi G, et al. The Effect of Continuous and Regular Exercise on ErytrocyteAntioxidative Enzymes Activity and Stress Oxidative in Young Soccer Players. RJMS. 2010; 17 (74) :22-32.(inpersian) 14. Um HS, Kang EB, Leem YH, Cho IH, Yang CH, Chae KR, et al. Exercise training acts as a therapeutic strategy for reduction of the pathogenic phenotypes for Alzheimer's disease in an NSE/APPsw-transgenic model. International journal of molecular medicine. 2008;22(4): Aguiar AS, Jr., Boemer G, Rial D, Cordova FM, Mancini G, Walz R, et al. High-intensity physical exercise disrupts implicit memory in mice: involvement of the striatal glutathione antioxidant system and intracellular signaling. Neuroscience. 2010;171(4): Tuon T, Valvassori SS, Lopes-Borges J, Luciano T, Trom CB, Silva LA, et al. Physical training exerts neuroprotective effects in the regulation of neurochemical factors in an animal model of Parkinson's disease. Neuroscience. 2012;227: Radak Z, Chung HY, Koltai E, Taylor AW, Goto S. Exercise, oxidative stress and hormesis. Ageing research reviews. 2008;7(1): Tooth L, Ware R, Bain C, Purdie DM, Dobson A. Quality of reporting of observational longitudinal research. American journal of epidemiology. 2005;161(3): Camiletti-Moiron D, Aparicio VA, Aranda P, Radak Z. Does exercise reduce brain oxidative stress? A systematic review. Scandinavian journal of medicine & science in sports. 2013;23(4):e دوره 11/ شماره / 7 ویژه نامه مجله دانشگاه علوم پزشکی سبزوار

11 ييلاقی اشرفی و همکاران 20. Ding M, Leach MJ, Bradley H. A systematic review of the evidence for topical use of ginger. Explore. 2013;9(6): Hovanloo F, Hedayati M, Ebrahimi M, Abednazari H. Effect of various time courses of endurance training on alterations of antioxidant enzymes activity in rat liver tissue. Pejouhesh. 2011; 35 (1) :14-19.(inpersian) 22. Haghighi A, Darijani A, Hamedinia M. The Effect of One Bout of Exhaustive Aerobic Exercise with Different Intensities on Serum MDA in Male Smokers. 2011; 9(3): (inpersian) 23. Liu J, Yeo HC, Overvik-Douki E, Hagen T, Doniger SJ, Chyu DW, et al. Chronically and acutely exercised rats: biomarkers of oxidative stress and endogenous antioxidants. Journal of applied physiology. 2000;89(1): Radak Z, Kaneko T, Tahara S, Nakamoto H, Pucsok J, Sasvari M, et al. Regular exercise improves cognitive function and decreases oxidative damage in rat brain. Neurochemistry international. 2001;38(1): Navarro A, Gomez C, Lopez-Cepero JM, Boveris A. Beneficial effects of moderate exercise on mice aging: survival, behavior, oxidative stress, and mitochondrial electron transfer. American journal of physiology Regulatory, integrative and comparative physiology. 2004;286(3):R Ogonovszky H, Berkes I, Kumagai S, Kaneko T, Tahara S, Goto S, et al. The effects of moderate-, strenuous- and over-training on oxidative stress markers, DNA repair, and memory, in rat brain. Neurochemistry international. 2005;46(8): Cechetti F, Fochesatto C, Scopel D, Nardin P, Goncalves CA, Netto CA, et al. Effect of a neuroprotective exercise protocol on oxidative state and BDNF levels in the rat hippocampus. Brain research. 2008;1188: Aksu I, Topcu A, Camsari UM, Acikgoz O. Effect of acute and chronic exercise on oxidant-antioxidant equilibrium in rat hippocampus, prefrontal cortex and striatum. Neuroscience letters. 2009;452(3): de Araujo MB, Voltarelli FA, ContartezeRVL, de Barros Manchado-Gobatto F,de Mello MAR. Oxidative stress in ratsexercised at different intensities. J ChinClin Med 2009: 4: Vollert C, Zagaar M, Hovatta I, Taneja M, Vu A, Dao A, et al. Exercise prevents sleep deprivationassociated anxiety-like behavior in rats: potential role of oxidative stress mechanisms. Behavioural brain research. 2011;224(2): Falone S, D'Alessandro A, Mirabilio A, Petruccelli G, Cacchio M, Di Ilio C, et al. Long term running biphasically improves methylglyoxal-related metabolism, redox homeostasis and neurotrophic support within adult mouse brain cortex. PloS one. 2012;7(2):e Gaeini A, SheikholeslamiVatani D, Allame A, Ravasi A, Kordi M, Mogharnasi M, et al. Effect of endurance training and training on lipid peroxidation and antioxidant system Wistar rats. 2008;11:51-63.(inpersian) 33. Mohammadi M, Salehi I, Farajnia S. Swimming Male effect on oxidative stress in the hippocampus of diabetic rats. 2008;2: (inpersian) 34. Alipour M, Sohrabi D, Fallah R, Heidarpour F, Mohammadi M. The effect of exercise intensity on plasma homocysteine and 8-iso Prostaglandin F2α and thoracic aorta in rabbits fed a high cholesterol. Journal of Physiology and Pharmacology. 2007;11(3): (inpersian) 35. Salehi I, Mohammad M. Effect of regular swimming on heart oxidative stress indexes and its relation to diabetes in rat. Arak University of Medical Sciences Journal. 2009; 12 (3) :67-76.(inpersian) 36. JolaZadeh T, DabidiRoshan V. Effect of the Progressive Aerobic and Exhaustive Training. 2010; 2:65-75.(inpersian) 37. FallahMohammadi Z, HajiZadehMoghadam A,Mahjoub S, Azizi G, Sadat Hosseini R. Interaction effects of strength training and continuous infusion of homocysteine on lipid peroxidation and antioxidant system of the male brain. 2010;9: (inpersian) 38. DabidiRoshan V, HosseinZadeh S, HajiZadehMoghadam A, Mahjoub S. Effects of moderate-intensity exercise on brain-derived neurotrophic factor in the hippocampus malondialdehyde and mice exposed to lead acetate. 2010;10:33-44.(inpersian) 39. Asali M, DabidiRoshan V, HajiZadehMoghadam A. Inflammation and heart damage due to lead pollution and the inhibitory role of regular aerobic exercise. 2010; 4: (inpersian) 40. DabidiRoshan V, Alavi S. Reduce lipid peroxidation during exercise increases hippocampus following: experimental induction of homocysteine. 2010;1:79-89.(inpersian) 41. Gaeini A, Samadi A, Ravasi A, Hedayati M, Khorram H. Effect of 8 Weeks of Resistance Training on Oxidative Stress in Diabetic Rats ; 20 (3) : (inpersian) 42. Maryam Ebrahimi,FariborzHovanloo, Mehdi Hedayati. Effects of various time courses of endurance training on antioxidant enzymes activity in rat Serum.Pajoohandeh Journal. 2013; 18 (1) : (inpersian) 43. Moghaddasi M, Raeisi P, HaghjooyJavanmard S, Tajoldini M, Taati M, Amjedi B. The effect of regular exercise on antioxidant enzyme activities in hippocampus after occluding one carotid in rat.yafteh. 2013; 15 (3) :37-45.(inpersian) 2291 مجله دانشگاه علوم پزشکی سبزوار

12 فعاليت های هوازی و بی هوازی و شاخص های منتخب استرس اکسايشی 44. HabibianM,DabidiRoshan V, Moosavi SJ, Mahmoody SA. Neuroprotective effect of aerobic training against Lead-induced oxidative stress in rat cerebellum. J GorganUni Med Sci. 2013; 15 (3) :39-45.(inpersian) 45. Qiao D, Hou L, Liu X. Influence of intermittent anaerobic exercise on mouse physical endurance and antioxidant components. British journal of sports medicine. 2006;40(3): Acikgoz O, Aksu I, Topcu A, Kayatekin BM. Acute exhaustive exercise does not alter lipid peroxidation levels and antioxidant enzyme activities in rat hippocampus, prefrontal cortex and striatum. Neuroscience letters. 2006;406(1-2): Naderi R, Mohaddes G, Mohammadi M, Ghaznavi R, Ghyasi R, Vatankhah AM. Voluntary Exercise Protects Heart from Oxidative Stress in Diabetic Rats. Advanced Pharmaceutical Bulletin.5(2): Beneficial Effects of Endurance Exercise with RosmarinusofficinalisLabiatae Leaves Extract on Blood Antioxidant Enzyme Activities and Lipid Peroxidation in Streptozotocin-Induced Diabetic Rats 49. Liu, H., Yang, Z., Hu, J., Luo, Y., Zhu, L., Yang, H., Li, G."Improvement of thoracic aortic vasoreactivity by continuous and intermittent exercise in high-fat diet-induced obese rats". Biomedical Reports 3.4 (2015): Bouzid MA, Hammouda O, Matran R, Robin S, Fabre C. Influence of physical fitness on antioxidant activity and malondialdehyde level in healthy older adults. Applied Physiology, Nutrition, and Metabolism. 2015;40(6): دوره 11/ شماره / 7 ویژه نامه مجله دانشگاه علوم پزشکی سبزوار

13 Journal of Sabzevar University of Medical Sciences, Volume 22, Number 7, Special Issue 2016 Aerobic and Anaerobic Exercise of the Acute and Chronic and the Selected Markers of Oxidative Stress: A Systematic Review in Human and Animal Studies Mohammad Reza Yeylaghi Ashrafi Department of (Exercise Physiology), Sari Branch, Islamic Azad University, Sari, Iran *Valiollah Dabidi Roshan PhD, professor, College of Physical Education and Sport Sciences, department of Exercise physiology, University of Mazandaran, Babolsar, Iran Corresponding author: Valiollah Dabidi Roshan, College of Physical Education and Sport Sciences, department of Exercise physiology, University of Mazandaran, Babolsar, Iran. vdabidiroshan@yahoo.com Received:09/08/2015, Revised:14/10/2015, Accepted:08/12/2015 Review Article Abstract Background and purpose: The aim of the present study was to systematic review for the influence of aerobic and anaerobic exercise of the acute and chronic on selected markers of oxidative Stress based on the animal and human studies published in persian journals. Methods and Materials: This present was performed on articles published up to 1 August Databases such as Magiran, SID and Scholar Google searched for terms: Oxidative Stress, SOD, MDA, Exercise And Training. All the relevant Persian written articles were evaluated by two independent researchers and relevant articles with moderate and high qualities was selected for systematic review. Articles (of total 1163 articles) were evaluated by reading their title, abstracts and full text; 38 full text articles evaluated and only 22 of them fulfilled the inclusion criteria and entered the review. Results: In human studies it was found that regular aerobic exercises lead to a significant and non-significant increase in MDA values. On the other hand, a significant increase was detected in SOD values in the exercising group compared to the control group following 8 weeks of aerobic exercise. However, based on findings from animal research domain, it was found that implementation of at least 8 weeks of aerobic exercise is necessary for down regulation of MDA values and 6 weeks for up regulation of profit values. Conclusion: Present study indicates the lack of high-quality reports on the impact of regular aerobic or anaerobic exercises on resting levels or in response to a bout of intense exercise, especially on human subjects and the few reports of average quality did not also represent a homogeneous finding. Keywords: Exercise, MDA, SOD, Systematic Review, Oxidative Stress 2298 مجله دانشگاه علوم پزشکی سبزوار